بررسی جرم رشا و ارتشا

جرم رشا و ارتشا
رشا و ارتشا از جرایم علیه سلامت اداری و اقتصادی جامعه است و مربوط به پرداخت یا دریافت رشوه برای انجام یا عدم انجام وظایف قانونی است.
چکیده
رشاء و ارتشاء از جرایمی هستند که در شرع مقدس اسلام، ارتکاب به آنها مذموم و ناپسند است. به طوری که در خصوص آن مقرر داشته است : «الراشی و المرتشی کلاهما فی النار»
رشوه در لغت به معنای وجه یا مالی است که برای ابطال حق باطل پرداخت می شود. لکن در اصطلاح قانون، قبول وجه یا مالی است که کارکنان دولت یا سیار کارکنان مضرح ماده سه قانون « تشدید مجازات مرتکبین اختلاس- ارتشاء و کلاهبرداری» به سبب انجام وظیفه دریافت می کنند.
در این مقاله سعی می شود تا عناصر تشکیل دهنده این جرم عمومی و مجازات آن مورد بحث و بررسی قرار گیرد.
کلید واژه ها :
ارتشاء مرتشی، رشاء راشی، مجازات جرم
مقدمه
رشوه و ارتشاء. به عنوان يكي از معضلات مهم اجتماعي در هر جامعه، همواره مورد بحث و بررسي بوده است. امروزه به علت رشد شهر نشيني و به تبع آن پيچيدگي زندگي ماشيني، رشوه و ارتشاء، به موازات جرايم ديگر، رشد و توسعه يافته و جوامع بشري را با مسائل، معضلات و نابساماني هاي متعددي، مواجه ساخته است.
در دنياي امروز، اگر چه توجه به قوانين و مقررات و نيز مجازاتهاي كه از اين قوانين، استتنباط و اجرا ميشود، تا حدود بسياري ميتواند از ميزان و شدت رشوه و ارتشاء در سطح جامعه بكاهد. اما بايد توجه داشت كه مجازاتها تنها مي توانند بطور سطحي و نه عمقي، از شيوع آن جلوگيري كنند. در صورتي كه اگر به علل و عوامل ايجاد رشوه و ارتشاء، درجامعه، بطور دقيق و عميق نگريسته شود، به خوبي ميتوان به ماهيت واقعي اين جرم پي برد و راهكارهايي طولاني مدت، ميتواند نهادهاي اجتماعي را با خطر اضحملال و نابودي مواجه سازد و به عبارت ديگر، رشوه و ارتشاء چنان در تار و پود جامعه، نفوذ ميكند و ساختار اجتماعي را متزلزل مينمايد كه امنيت اجتماعي، بشدت مورد تهديد قرار ميگيرند و اخلاقيات فردي و جمعي و ارزشهاي موجود در جامعه، آسيب ميبينند.
- رشا: عمل پرداخت رشوه از سوی فرد رشوهدهنده.
- ارتشا: دریافت رشوه از سوی مأمور دولت یا مقام مسئول.
مبنای قانونی رشا و ارتشا در ایران
- ماده 3 قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشا، اختلاس و کلاهبرداری:
«هر شخصی که به کارمندان دولت یا دستگاههای عمومی رشوه دهد یا رشوه دریافت کند، به مجازات حبس، جزای نقدی، انفصال از خدمت، یا هر سه محکوم خواهد شد.»
- ماده 592 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات):
«رشوهدهنده نیز در صورت اثبات جرم، به حبس از 6 ماه تا 3 سال یا تا 74 ضربه شلاق و جزای نقدی محکوم میشود.»
توجه: اگر رشوهدهنده برای کشف جرم رشوه اقدام کرده باشد، ممکن است از مجازات معاف شود.
- ماده 594 قانون مجازات اسلامی:
«معاونین جرم نیز بر اساس میزان تأثیرگذاریشان، مجازات میشوند.»
مجازاتهای قانونی
- برای رشوهدهنده:
- حبس از 6 ماه تا 3 سال.
- شلاق تا 74 ضربه.
- جزای نقدی.
- برای رشوهگیرنده (کارمند دولتی):
- حبس از 2 تا 10 سال.
- انفصال دائم از خدمات دولتی.
- جزای نقدی معادل وجه یا مال دریافتشده.
- برای معاونین جرم:
- مجازات کمتر از مجازات اصلی (طبق ماده 126 قانون مجازات اسلامی).
ویژگیهای وکیل متخصص در جرایم رشا و ارتشا
- آشنایی کامل با قوانین کیفری: وکیل باید تسلط کافی بر قوانین مربوط به جرایم اقتصادی، اداری و کیفری داشته باشد.
- تجربه در دعاوی اداری: توانایی مدیریت پروندههایی که شامل کارکنان دولتی و ارگانهای عمومی میشود.
- مهارت در جمعآوری مستندات: اثبات یا رد وقوع جرم بر اساس مدارک مانند اقرار، شهادت شهود یا مستندات مالی.
- مهارت در مذاکره: تلاش برای کاهش مجازات از طریق دفاع موثر یا جلب رضایت طرف مقابل.
نمونه شکواییه جرم رشا و ارتشا
بسمهتعالی
ریاست محترم دادسرای عمومی و انقلاب [شهر]
موضوع: شکایت بابت پرداخت و دریافت رشوه (رشا و ارتشا)
اینجانب [نام شاکی]، به شماره ملی [شماره ملی] و ساکن [آدرس]، به استحضار میرساند:
در تاریخ [تاریخ وقوع جرم]، آقای/خانم [نام متهم] که در سمت [سمت متهم] در [نام سازمان یا اداره] فعالیت میکنند، مبلغ [مبلغ رشوه] را بهعنوان رشوه درخواست و دریافت کردند. این عمل برخلاف وظایف قانونی بوده و موجب تضییع حقوق اینجانب شده است.
درخواست:
- تعقیب کیفری متهم بابت دریافت رشوه (ارتشا).
- بازگرداندن وجوه و جبران خسارتهای وارده.
ضمائم:
- اظهارات شهود (در صورت وجود).
- اسناد و مدارک مالی (مانند فیش پرداختی یا رسید).
- فایل صوتی یا تصویری (در صورت وجود).
با احترام،
[نام شاکی و امضا]
نمونه کیفرخواست دادسرا
پرونده شماره: [شماره پرونده]
متهم: آقای/خانم [نام متهم]
موضوع: دریافت و پرداخت رشوه (ارتشا و رشا)
دلایل:
- اقرار متهم به دریافت مبلغ [مبلغ].
- شهادت شهود.
- مستندات مالی ارائهشده.
مجازات مورد درخواست:
- برای متهم رشوهگیرنده: حبس تعزیری، انفصال دائم از خدمات دولتی و جزای نقدی.
- برای رشوهدهنده: اعمال تخفیف در صورت همکاری و ارائه اطلاعات.
نمونه حکم دادگاه بدوی
پرونده شماره: [شماره پرونده]
موضوع: جرم رشا و ارتشا
حکم دادگاه بدوی:
- متهم (رشوهگیرنده) به 5 سال حبس، انفصال دائم از خدمات دولتی و پرداخت جزای نقدی معادل مبلغ رشوه محکوم شد.
- متهم (رشوهدهنده) به 1 سال حبس تعزیری و جزای نقدی محکوم شد.
- نظر به همکاری رشوهدهنده در کشف جرم، بخشی از مجازات وی تعلیق شد.
دلایل رأی:
- اقرار صریح متهم.
- شهادت شهود و اسناد ارائهشده.
نمونه لایحه تجدیدنظرخواهی
بسمهتعالی
ریاست محترم دادگاه تجدیدنظر استان [نام استان]
موضوع: لایحه تجدیدنظرخواهی در خصوص حکم صادره از دادگاه بدوی
اینجانب [نام متهم] به شماره ملی [شماره ملی]، در خصوص پرونده شماره [شماره پرونده]، اعتراض خود را به حکم صادره از دادگاه بدوی به شرح زیر تقدیم میدارم:
- عدم وجود قصد سوءنیت: عمل اینجانب صرفاً در راستای انجام وظایف قانونی بوده و سوءنیتی در کار نبوده است.
- نبود ادله کافی: مدارک ارائهشده از سوی شاکی برای اثبات جرم کافی نیست.
- مجازات سنگین: درخواست تخفیف مجازات با توجه به شرایط اقتصادی و اجتماعی متهم.
لذا تقاضای بررسی مجدد و صدور رأی عادلانه را دارم.
با احترام،
[نام و امضا]
نمونه رأی دادگاه تجدیدنظر
پرونده شماره: [شماره پرونده]
رأی دادگاه تجدیدنظر:
- حبس رشوهدهنده به 6 ماه کاهش یافت.
- حبس رشوهگیرنده تأیید شد.
- جزای نقدی هر دو طرف به نصف مبلغ اولیه تقلیل یافت.
دلایل رأی:
- سابقه همکاری متهم رشوهدهنده در کشف جرم.
- تخفیف مجازات با توجه به شرایط خاص اجتماعی و خانوادگی متهم.
تحلیل حقوقی و نکات مهم
- توجه به
قصد و نیت: عمدی بودن عمل در جرایم رشا و ارتشا ضروری است.
- اهمیت همکاری: همکاری متهم در کشف جرم میتواند منجر به تخفیف مجازات شود.
- نقش وکیل: وکیل متخصص میتواند از طریق بررسی دقیق مستندات و ارائه استدلال حقوقی مناسب، تأثیر بسزایی در دفاع یا کاهش مجازات داشته باشد.
بررسی جرم رشا و ارتشا-سید سجاد میرکاظمی 09122274983 وکیل متخصص امور کیفری و جزایی