عقد معاوضه چیست؟
در این نوشتار پیرامون عقد معاوضه بحث و تبادل نظر میکنیم.قبل از ورود به ماهیت به معرفی گروه وکلای آنی وکیل میپردازیم.
در تعریفی ساده معاوضه عقدی است که به موجب آن یکی از طرفین مالی(منقول و غیر منقول) میدهد به عوض مال دیگر که از طرف دیگر اخذ میکند بدون ملاحظه اینکه یکی از عوضین مبیع و دیگری ثمن باشد. لازم به ذکر است در
عقد معاوضه احکام خاصه بیع جاری نیست.
گروه وکلا و داوری آنی وکیل تیمی متشکل از وکلا و حقوقدانان صاحب صلاحیت و مجرب می باشد که جهت ارائه خدمات حقوقی در راستای رفع نیازهای قضایی تمامی اقشار جامعه با در نظر گرفتن تمامی جوانب فردی و قضایی سعی در برقراری ارتباط بین موکلین محترم با اقسام مختلف وکلا را دارد. توسط آقای سید سعید میرکاظمی با بیش از دو دهه تجربه عملی و دارای تحصیلات تکمیلی در رشته حقوق خصوصی و همچنین سید سجاد میرکاظمی متخصص کیفری و حوزه اراضی و املاک و… در زمینه های متعدد تاسیس شده است. مدیریت سازمان یافته خدمات حقوقی آنی وکیل، از تجارب موفق گروه وکلا و موسسات پیشرفته الگو برداری شده است.
نگارنده گروه وکلای آنی وکیل اظهار داشته از نظر حقوقی، مبادله کالا به کالا را که از گذشته در جوامع بشری مرسوم بوده، قرارداد معاوضه می‌گویند. می‌توان بیان کرد که مبادله کالا با پول که همان عقد بیع است، شکل تکامل‌یافته معاوضه است. به عنوان مثال اگر شخصی محصول باغ خود را با یک ماشین عوض کند، نام این قرارداد معاوضه است. امّا اگر فردی محصول باغش را در ازای پول بفروشد، این معامله بیع نام دارد.
آیا میدانید عقد معاوضه چیست؟
با بررسی نگارنده این نوشتار ماده ۳۳۸ قانون مدنی عقد بیع را تملیک عین در قبال عوض معلوم معرفی کرده که با این تعریف قانونی تفاوتی بین عقد معاوضه و بیع وجود ندارد چون عوض معلوم می‌تواند کالا یا خدمت یا پول باشد، امّا بایسیتی بدانیم تفاوت معاوضه و بیع از نظر دکترین حقوقی در آثار ناشی از آنها و قواعد و مقررات مربوط به آنها مشخص است.
برای مثال برخی خیارات قانونی فسخ حاضر در قانون مدنی همانند تأخیر ثمن، مختص عقد بیع میباشند و در عقد معاوضه کاربردی نخواهند داشت. به عبارتی اگر طرفین معامله بخواهند دو مال یا کالا را بدون هیچ امتیازی با هم مبادله کنند، معامله آنها معاوضه نام خواهد گرفت و اگر مبادله آنها تبادل پول در ازای کالا باشد، بیع است.
بر اساس ماده ۴۶۴ قانون مدنی، مبادله مالی با مال دیگر بدون ملاحظه این که یکی از آنها مبیع و دیگری ثمن باشد، عقد معاوضه نام دارد.نکته مهم اینکه در عقد بیع، مورد معامله باید عین باشد، امّا در معاوضه علاوه بر آن می‌تواند منفعت یا حق مالی بوده باشد.
باید بدانید کسی که می‌خواهد ملک خودش را معاوضه کند باید به نکات قانونی مربوط به این قرارداد آگاهی داشته باشد. عدم دانش حقوقی به نکات ریز حقوقی معاوضه ملک می‌تواند ضرر و زیان مالی و غیر مالی جبران ناپذیری را برای انتقال دهنده و انتقال گیرنده مال ایجاد کند. گروه وکلای آنی وکیل در این نوشتار مهم‌ترین شرایط و ضوابط قانونی مربوط به معاوضه ملک را بررسی میکند.
زمانی که بازار در بازار رکود سنگین است، معاوضه ملک یکی از روش‌هایی است که معامله‌گران از آن استفاده می‌کنند. نکات حقوقی معاوضه ملک کاملا روشن و واضح می‌باشد و این یکی از روش‌های مرسوم به شمار می‌رود که از گذشته رایج بوده است.
معاوضه ملک چه ویژگی‌هایی دارد؟
نگارنده گروه وکلای آنی وکیل اظهار داشته معاوضه عقد معوض است؛ یعنی قرارداد بایستی دو طرفه باشد یا به عبارتی معامله کالا به کالا صورت بگیرد.
معاوضه عقود لازم است؛ به این معناست که نمی‌توان قرارداد را به صورت یکطرفه فسخ کرد. حضور هر دو طرف برای فسخ قرارداد الزامی است.
معاوضه عقود تملیکی است؛ به این معنا که هر یک از طرفین در قبال قرارداد کالایی از طرفین دریافت میکند. مثل معاوضه خودرو با ملک.
آشنایی با قوانین معاوضه ملک سبب می‌شود که با آگاهی بیشتر وارد یک معامله کالا به کالا شد.
اوصاف عقد معاوضه
نگارنده گروه وکلای آنی وکیل اظهار داشته طبق قانون قرارداد معاوضه دارای ویژگی‌ها یا اوصافی است که در ادامه میخوانید:
- 1-عقد معوّض: هر دو طرف معامله در قبال مالی که به دیگری می‌دهند، صاحب مالی دیگر شوند.
- 2-عقد لازم: قرارداد معاوضه در حقیقت از عقود لازم است، یعنی پس از جاری شدن هیچ‌کدام از طرفین معامله نمی‌توانند آن را بر هم بزنند؛ مگر این که طبق شرایطی که در قانون تعریف شده، حق فسخ پیدا کنند یا برای این کار توافقی بین آنها باشد.
- 3-عقد تملیکی: یعنی اگر قرارداد به صورت صحیح جاری شود، طبق قانون بلافاصله پس از عقد، کالاها از مالکیت صاحب قبلی خارج شده و تحت تملّک طرف مقابل قرار می‌گیرد.
قواعد مهم حاکم بر معاوضه
نویسنده آنی وکیل هر چند عقد معاوضه بسیار به قرارداد بیع شبیه است، امّا مطابق ماده ۴۶۵ قانون مدنی، احکامی که مخصوص بیع است، در مورد معاوضه کاربرد ندارد. از سوی دیگر، احکام کلی بیع مانندالف- لزوم تسلیم کردن مورد معامله، ب-حق حبس، اهلیت طرفین معامله، قصد و رضایت طرفین و …، در مورد معاوضه نیز صادق است.
بنابراین خیارات فسخی که از احکام مختص بیع است، مانند خیار حیوان، تأخیر ثمن و مجلس در معاوضه راه نداشته و نمی‌توان با استناد به آنها قرارداد معاوضه را منحل کرد. در مثال دیگر، حق شفعه یا همان تملّک سهم فروخته‌شده شریک توسط شریک دوم که از احکام مخصوص بیع است، در معاوضه راه نخواهد داشت.
اعمال قواعد بیع در معاوضه
نگارنده گروه وکلای آنی وکیل اظهار داشته همان‌طور که پیش از این گفته شد و طبق ماده قانونی مذکور در قسمت قبل، احکامی که مخصوص بیع است راهی در معاوضه نخواهد داشت. همچنین در مورد کاربرد قواعدی مانند انفساخ عقد، حق فسخ به موجب اعسار خریدار و تلف شدن مورد معامله پیش از قبض که از قواعد خاص بیع هستند، در عقد معاوضه تردید وجود دارد و حتی بعضی معتقدند که در مورد معاوضه اصلا کاربرد ندارند.
خیار غبن در معاوضه
غبن که یکی از خیارات فسخ مربوط به قراردادهای بیع است، در مورد قرارداد معاوضه همیشه محل بحث بوده است. گروهی اعتقاد بر این دارند که معاوضه نیز مانند عقد صلح است که پایه آن بر اساس مسامحه شکل گرفته و طرفین فقط قصد دارند کالاهایشان را با یکدیگر مبادله کنند؛ درحالی‌که توجهی به تناسب ارزش ریالی کالاها ندارند. بنابراین معتقدند چون این قرارداد بر پایه مسامحه است، بر اساس ماده ۷۶۱ قانون مدنی، خیار غبن در مورد آن کاربرد ندارد.
البته باید توجه داشت که در عقد معاوضه همیشه نمی‌تواند این‌گونه باشد که طرفین توجهی به تناسب ارزش ریالی کالاهای مورد معامله نداشته باشند و فقط مسامحه بین آنها ملاک باشد. بر اساس این قاعده می‌توان گفت که با توجه به این که خیار غبن از قواعد کلی معاملات تجاری است، در مورد عقد معاوضه هم می‌تواند کاربرد داشته باشد.
از طرف دیگر همیشه یکی از طرفین معامله ممکن است طرف دوم را در مورد کیفیت کالای مورد معامله فریب دهد که در این صورت برای جلوگیری از زیان طرف دوم، باید ضمانت اجرایی قانونی مانند خیار غبن وجود داشته باشد.
گروه وکلای آنی وکیل با حل و فصل کردن بیش از هزاران پرونده مختلف در حوزه های مختلف حقوقی و کیفری و نظامی متعهد به وسیله در جهت احقاق حقوق موکلین و ارباب رجوع محترم نیز است.
گروه وکلای آنی وکیل توانسته است به صورت منطقی و بدون بلند پروازی‌های غیر معقول، به اهداف کوتاه مدت خود نائل آید. گروه وکلای آنی وکیل، از تجارب و موفقیت‌های کوچک در مسیر تحقق اهداف بزرگ الگو برداری می‌نماید. در حال حاضر تعداد زیادی عضو متخصص در گروه وکلای آنی وکیل از اقصا نقاط کشور مخصوصا مناطق تهران فعالیت می نمایند.
نظر به وجود نیاز در بخش های مختلف جامعه به منظور مشاوره‌های حقوقی، محدودیتی برای آنی وکیل در همکاری با حقوقدانان و وکلا و نیز دانش آموختگان سایر گرایش های علمی وجود ندارد.
عقد معاوضه چیست؟ -سید سجاد میرکاظمی-0912227498383 کارشناس ارشد متخصص دعاوی حوزه اراضی و املاک گروه وکلاو داوری آنی وکیل
